Isotretinoïne

Isotretinoïne wordt gebruikt bij ernstige vormen van acne (zoals nodulaire acne of acne conglobata of acne met het risico van blijvende littekens) die niet verholpen konden worden door andere behandelingen, waaronder die met orale antibiotica. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd die isotretinoïne gebruiken mogen tijdens de behandeling NIET zwanger worden.

Hoe werkt isotretinoïne ?

De werkzame stof isotretinoïne, is afgeleid van vitamine A. Vitamine A heeft in hoge doseringen een gunstig effect op ziekten waarbij de verhoorning van de huid gestoord is. Isotretinoïne heeft een viervoudig werkingsmechanisme. Het remt de overvloedige vorming van talg en voorkomt het groter worden van de talgklier. Hierdoor komt er minder talg vrij, zodat de afvoerkanaaltjes van de talg niet verstopt raken. Er worden geen nieuwe puistjes of mee-eters meer gevormd. Isotretinoïne zorgt er verder voor dat de mee-eters loslaten van de huid en vervolgens verdwijnen. Bovendient remt isotretinoïne de ontstekingsreactie (die gepaard gaat met roodheid) en zorgt het ervoor dat de bacterie die de ontsteking veroorzaakt langzaam maar zeker verdwijnt.

Hoe moet ik isotretinoïne gebruiken ?

• De dosis isotretinoïne die uw arts u heeft voorgeschreven (het aantal capsules dat u neemt) is speciaal afgestemd op uw behoefte en op uw lichaamsgewicht en kan tijdens de behandeling worden veranderd. Breng geen verandering aan in de dosis tenzij uw arts u dat vertelt.
• Isotretinoïne wordt gewoonlijk één of twee keer per dag ingenomen. Dit moet tijdens een maaltijd gebeuren. Het is echter mogelijk dat uw arts u een ander advise heeft gegeven en u dient het advies van uw arts op te volgen.
• Als u een dosis bent vergeten, neem deze dan zo snel mogelijk alsnog in. Als het alweer bijna tijd is voor uw volgende dosis, sla dan de vergeten dosis over en ga verder met uw normale doseringsschema. Neem nooit een dubbele dosis van isotretinoïne om zo de vergeten dosis in te halen.
• U dient uw arts te consulteren zoals voorgeschreven om ervoor te zorgen dat de behandeling veilig verloopt. In enkele gevallen kan isotretinoïne bijwerkingen hebben die alleen aan te tonen zijn in een bloedonderzoek en daarom vindt er bij enkele van deze consulten mogelijk een bloedonderzoek plaats. Vrouwelijke patiënten dienen maandelijks een bezoek aan hun arts te brengen waarbij altijd een zwangerschapsonderzoek zal plaatsvinden.

Speciaal advies voor VROUWELIJKE patiënten

• U krijgt niet meer Isotretinoïne voorgeschreven dan voor de duur van één maand. Dat wordt gedaan om er zeker van te zijn dat u elke maand uw arts bezoekt voor een zwangerschapsonderzoek en een gesprek over zwangerschapspreventie en mogelijke bijwerkingen.

• Gebruik uw recept om uw hoeveelheid isotretinoïne binnen zeven dagen na de datum die op het recept is vermeld te verkrijgen. Na het verstrijken van deze datum zal de apotheek uw recept niet meer in behandeling nemen.

Speciaal advies voor MANNELIJKE patiënten

• De hoeveelheid isotretinoïne voor mannelijke patiënten is niet beperkt tot een maandvoorraad.

Wat zijn de verwachte resultaten van isotretinoïne ?

Het resultaat van de behandeling hangt af van een aantal factoren, zoals de aard en de ernst van de acne, de dosering, het al dan niet optreden van bijwerkingen, etc. De individuele gevoeligheid kan van patiënt tot patiënt verschillen. Meestal treedt de eerste verbetering pas in de derde of vierde week op (in de eerste 2-3 weken kan zelfs een tijdelijke verergering van de acne optreden). Het “maximale” resultaat kan men pas na twee tot drie maanden verwachten. Bij een goede indicatiestelling en adequate begeleiding leidt gebruik van isotretinoïne tot een goed tot zeer goed resultaat bij ongeveer 95% van de patiënten. Een groot aantal van deze patiënten (65%) is na 1 kuur zelfs jarenlang klachten vrij.

Wat zijn de mogelijke bijwerkingen van isotretinoïne ?

Geen enkele medicijn is geheel zonder bijwerkingen. De meest ernstige bijwerking van isotretinoïne is de kans op ernstige, aangeboren afwijkingen wanneer u zelf zwanger bent of wordt. U mag nooit uw isotretinoïne capsules delen met een vriendin of vrouwelijk familielid, omdat zij dan hetzelfde risico lopen. Behandeling met isotretinoïne tijdens de zwangerschap is onder geen enkele voorwaarde toegestaan.

ALGEMENE BIJWERKINGEN
Net als alle andere medicijnen kan isotretinoïne ongewenste bijwerkingen veroorzaken. Deze bijwerkingen nemen af naarmate u het langer gebruikt. Uw arts kan u helpen ze tegen te gaan.

ERNSTIGE BIJWERKINGEN
Bij patiënten die isotretinoïne gebruiken is ZELDEN melding gemaakt van de volgende ernstige bijwerkingen:

• In sporadische gevallen kunnen patiënten in een somberder gemoedstoestand raken bij het gebruik van isotretinoïne. Zelden zijn gevallen van ernstige neerslachtigheid (depressie) en zeer zelden van zelfdoding of pogingen tot zelfdoding gemeld. Zeer zelden werd melding gemaakt van patiënten die abnormaal gedrag en een psychose ontwikkelden. Praat met uw arts als u enigerlei geestelijke problemen ervaart of als u tekenen van depressiviteit bemerkt bij het gebruik van isotretinoïne, omdat depressiviteit en andere psychiatrische stoornissen een erfelijke, chronische ziekte kunnen zijn. Het stopzetten van de behandeling met isotretinoïne is misschien niet voldoende om verlichting te brengen van de symptomen en misschien dient u een nader psychiatrisch of psychologisch onderzoek te ondergaan.

Bij patiënten die isotretinoïne gebruiken is ZEER ZELDEN OF ZELDEN melding gemaakt van de volgende ernstige bijwerkingen:

• Als u tijdens het gebruik van isotretinoïne een beklemmend gevoel op uw borst ervaart, moeilijkheden hebt met ademhalen (vooral als u astmatisch bent) en tegelijkertijd last krijgt van huiduitslag en jeuk, kan dat erop wijzen dat u allergisch (overgevoelig) bent voor uw medicatie. Als u allergisch bent, dient de behandeling meteen te worden gestopt en dient u een arts te raadplegen.

In ZEER SPORADISCHE GEVALLEN krijgen patiënten die isotretinoïne gebruiken:

• Extreme dorst, moeten zij vaak naar het toilet en krijgen zij verhoogde bloedsuikergehaltes. Dit kan duiden op het ontwikkelen van suikerziekte (diabetes). Daarom wil uw arts misschien wat vaker uw bloedsuikergehalte meten tijdens de behandeling.
• Stuiptrekkingen en slaperigheid zijn waargenomen. Heel af en toe zijn gevallen van een goedaardige verhoogde bloeddruk in de schedel gemeld, als isotretinoïne tegelijk met antibiotica (tetracyclines) werd gebruikt. Als u hardnekkige hoofdpijn krijgt met misselijkheid, overgeven en wazig zien, kan dat erop duiden dat u last heeft van een goedaardig verhoogde bloeddruk in uw schedel. Stop onmiddellijk met het gebruik van isotretinoïne en neem contact op met uw arts.
• Als u last heeft van ernstige buikpijn met of zonder ernstige, bloederige diarree, misselijkheid en u moet overgeven dan dient u zo snel mogelijk met het gebruik van Isotretinoïne te stoppen en contact op te nemen met uw arts. Heel soms is melding gemaakt van patiënten met ernstige maag-darmstoornissen, Zoals alvleesklierontsteking, bloedingen in het maag-darmkanaal en darmontstekingen.
• Als u merkt dat uw huid of ogen geel worden en u zich moe voelt, kan dat erop duiden dat u hepatitis hebt ontwikkeld. Hoewel dit slechts zeer zelden is voorgekomen bij patiënten die isotretinoïne gebruikten, dient u het gebruik ervan onmiddellijk te staken en contact op te nemen met uw arts.
• In zeer sporadische gevallen kregen patiënten last van nierontsteking. Ze kunnen zich uitermate vermoeid voelen, stoppen met plassen en opgezwollen, dikke oogleden krijgen. Als dit gebeurt wanneer u uw medicijn neemt, dient u de behandeling te staken en contact met uw arts op te nemen.

NIET-ERNSTIGE BIJWERKINGEN
Bij patiënten die isotretinoïne gebruiken is ZEER VAAK OF VAAK melding gemaakt van de volgende niet-ernstige bijwerkingen:

• U kunt te maken krijgen met een droge huid, vooral van de lippen en het gezicht. U kunt last krijgen van een ontstoken keel of huid, kloofjes in de huid of de lippen, uitslag, wat jeuk en uw huid kan een beetje gaan schilferen. Deze droogheid kan worden verlicht door vanaf het begin van de behandeling regelmatig een goede vochtinbrengende crème te gebruiken. U kunt verwachten dat de binnenkant van uw neus droog en “korstig” wordt, waardoor uw neus wat kan gaan bloeden. Ook hier helpt het aanbrengen van een vochtinbrengende crème. U kunt tevens aan de binnenkant van de neus wat zalf aanbrengen. Uw ogen kunnen droog en wat geïrriteerd aanvoelen. Vraag uw apotheker welke oogdruppels u kunt gebruiken om dit tegen te gaan. Heel af en toe gebeurt het dat dragers van contactlenzen een bril moeten gaan dragen voor de duur van de behandeling als gevolg van droge ogen. Al deze ongewenste bijwerkingen, zoals droogheid van huid en slijmvliezen en irritatie van het oog, ooglid of oogbindvlies, zijn hetzelfde als de bijwerkingen die worden waargenomen bij personen die buitensporig veel vitamine A hebben ingenomen. Zulke ongewenste bijwerkingen verdwijnen gewoonlijk nadat de behandeling is gestaakt.
• Uw huid kan wat gevoeliger en roder worden dan gebruikelijk, in het bijzonder in het gezicht. Tijdens en minstens 1 maand na de behandeling moet u sterke dermabrasie (het afschaven van de bovenste huidlaag), laserbehandeling en epilatie met was vermijden, omdat dit kan leiden tot littekens of irritatie van de huid.
• Patiënten die isotretinoïne gebruikten, maakten zeer vaak melding van rugpijn. Na het staken van de behandeling gaat dit over. Omdat spier- en gewrichtspijn heel vaak werden waargenomen bij de behandeling met isotretinoïne, doet u er goed aan intensieve fysieke activiteiten te beperken tijdens de behandeling met isotretinoïne.
• Het komt vaak voor dat patiënten bloedarmoede en een verhoogde bloedbezinking ontwikkelen. Daarbij werd er een afname in het aantal bloedplaatjes waargenomen; het stollingsproces wordt daardoor vertraagd. Als gevolg daarvan kunt u eerder blauwe plekken krijgen of gaan bloeden.
• In enkele gevallen kan isotretinoïne afwijkingen veroorzaken in de hoeveelheid stoffen die in uw urine worden afgescheiden, zoals eiwitten en bloedcellen. Als u veranderingen ziet in uw urine, neem dan contact op met uw arts.
• Ook werd er vaak melding gemaakt van het feit dat enkele patiënten abnormale hoeveelheden afbraakstoffen in hun bloed ontwikkeld hadden, zoals hogere concentraties van bloedsuiker of leverenzymen. Het kan zijn dat uw arts enkele bloedtesten wil doen om uw lever en bloed te onderzoeken voor, tijdens en aan het eind van uw behandeling.
• Omdat isotretinoïne vaak afwijkingen kan veroorzaken in de niveaus van vetachtige stoffen in het bloed (zoals triglyceriden, hoge-dichtheid-lipoproteïne (HDL) en cholesterol), doet u er goed aan geen alcohol te drinken of op zijn minst de hoeveelheid die u gewoonlijk drinkt te verminderen. Als uw arts ontdekt dat u hoge niveaus triglyceriden hebt terwijl u deze medicijn gebruikt, moet de dosering isotretinoïne mogelijk verminderd worden en dient u mogelijk over te gaan op een vetarm dieet.

Bij patiënten die isotretinoïne gebruiken is ZEER ZELDEN OF ZELDEN melding gemaakt van de volgende niet-ernstige bijwerkingen:

• Soms kan uw acne verergeren tijdens de eerste weken van de behandeling. Uw huid kan er in zeer sporadische gevallen ontstoken en opgezwollen uitzien. Maar naarmate de behandeling langer duurt, zou u minder last moeten krijgen van de acne en van andere symptomen.
• Ook komt het heel af en toe voor dat u last krijgt van extreme transpiratie en jeuk.
• Bij blootstelling aan zonlicht kunt u zeer zelden last hebben van toegenomen lichtgevoeligheid en u dient zich daarom tegen het zonlicht te beschermen. Smeert u in met een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor (tenminste factor 15) voordat u in de zon gaat, vooral als de zon fel schijnt. Vermijd contact met UV-straling.
• Ook kunt u heel soms last krijgen van plaatselijke bacteriële infecties zoals infectie van het weefsel rond de onderkant van de nagel, ettervormende zwellingen of ontsteking van de bloedvaten, veranderingen in de kwaliteit van het haar, veranderingen in de nagels, verdikking van littekens na chirurgische ingrepen, sterkere pigmentatie in het gezicht en extra lichaamsbeharing. De meeste ongewenste bijwerkingen van isotretinoïne verdwijnen als u met de behandeling stopt.
• Als u dit medicijn een tijdje hebt gebruikt, zult u soms veranderingen bemerken in uw haar (hetzij uitval of, zelden, extra haargroei). Dit is gewoonlijk slechts tijdelijk en het komt zelden voor dat het haar blijvend uitdunt. Uw haar zou weer normaal moeten worden als de behandeling stopt.
• Zeer zelden kunt u last krijgen van een droge keel waardoor er heesheid kan optreden.
• In zeer sporadische gevallen kunnen patiënten een verminderd gehoor krijgen.
• Er is vaak melding gemaakt van afname van het aantal witte bloedcellen en zeer zelden van het opzwellen van de lymfeklieren. Als gevolg daarvan kunnen patiënten eerder met (bacteriële) infecties te maken krijgen.
• Heel soms kan dit medicijn uw vermogen om in het donker te zien aantasten en kunt u problemen met uw gezichtsvermogen krijgen, maar dit houdt zelden aan nadat de behandeling is gestaakt. Ook konden sommige patiënten minder goed kleuren onderscheiden en is het mogelijk dat u een zonnebril wilt dragen om uw ogen tegen fel zonlicht te beschermen. Als dat gebeurt, waarschuw dan meteen uw arts zodat hij of zij uw gezichtsvermogen kan controleren. Deze veranderingen kunnen zeer spontaan optreden, dus wees voorzichtig als u ’s nachts rijdt of een machine bedient.
• In zeer sporadische gevallen kregen patiënten last van andere oogaandoeningen, zoals wazig zien, vertroebeling van het hoornvlies, ontsteking van het hoornvlies (keratitis) en vertroebeling van de lens (cataract). Neem contact op met uw arts als uw gezichtsvermogen op een of andere wijze door deze medicijn is beïnvloed.
• Daarnaast kunt u in zeer zeldzame gevallen last krijgen van artritis, botklachten (zoals vertraagde groei, abnormale botvorming (exostose) en veranderingen in de botdichtheid), verkalking van zacht weefsel, sporadische pijn in de pezen en een abnormaal hoge concentratie van afvalstoffen uit de spieren in uw bloed als u intensief sport beoefent tijdens het medicijngebruik. Al deze bijwerkingen verdwijnen wanneer u stopt met innemen van de medicijnen. Botten die nog niet volgroeid zijn, kunnen voortijdig stoppen met groeien.

Waar moet u op letten als u isotretinoïne gebruikt ?

BELANGRIJKE INFORMATIE VOOR VROUWELIJKE PATIËNTEN

• U dient isotretinoïne niet te gebruiken als u zwanger bent.
• U moet ervoor zorgen dat u niet zwanger wordt terwijl u isotretinoïne gebruikt of binnen een maand nadat u bent gestopt met het gebruik van isotretinoïne.
• Er zijn ernstige geboorteafwijkingen geconstateerd bij baby’s van vrouwen die isotretinoïne in welke hoeveelheid dan ook tijdens de zwangerschap hebben gebruikt, zelfs gedurende korte tijd. Er bestaat een extreem groot risico dat uw baby misvormd ter wereld zal komen als u zwanger bent of zwanger wordt terwijl u isotretinoïne neemt. Elke baby die eraan is blootgesteld, kan worden getroffen. Bovendien bestaat er een verhoogd risico dat u de baby verliest voor dat deze is geboren (miskraam).
• Het kan zijn dat uw arts u vraagt een formulier te lezen en te tekenen waarmee u verklaart, dat u begrijpt welke ernstige risico’s samenhangen met het gebruik van isotretinoïne.
• Isotretinoïne wordt pas voorgeschreven als er een bewijs is, waaruit blijkt dat uw zwangerschapstest negatief is tijdens de eerste drie dagen van uw menstruatieperiode, onmiddellijk voor dat u begint met de behandeling met isotretinoïne. Als uit de test blijkt dat u niet zwanger bent, krijgt u uw eerste recept voor isotretinoïne voor een periode van 30 dagen. Tijdens uw isotretinoïne behandeling zult u elke maand een zwangerschapstest ondergaan en vijf weken nadat uw isotretinoïne-behandeling is afgelopen, dient er een laatste zwangerschapstest te worden uitgevoerd. U kunt elke maand slechts een recept krijgen, als u naar uw arts gaat voor een zwangerschapstest en voor advies over zwangerschapspreventie.
• Minimaal één maand voor het begin van de behandeling, tijdens de behandeling en gedurende één maand nadat de behandeling is afgelopen, dient u tegelijkertijd tenminste één en liever nog twee effectieve vormen van anticonceptie te gebruiken. Elke anticonceptiemethode, ook orale anticonceptiemiddelen (de pil) en anticonceptiemiddelen op basis van injectie/implantatie, kan tekortschieten – daarom wordt u sterk aangeraden tegelijkertijd twee vormen van anticonceptie te gebruiken, waarvan een van de twee methoden een barrièremethode is, die voorkomt dat sperma in de baarmoeder terecht kan komen (bijvoorbeeld een condoom).
• U dient ook anticonceptie te gebruiken als u niet maandelijks ongesteld wordt of als u niet seksueel actief bent, tenzij er volgens het oordeel van uw arts goede redenen zijn om aan te nemen dat er geen risico op zwangerschap bestaat.
• Stop onmiddellijk met het gebruik van isotretinoïne als u onveilig vrijt, over tijd bent met uw menstruatie of zwanger wordt terwijl u isotretinoïne neemt of in de maand nadat u bent gestopt met het gebruik van isotretinoïne. Waarschuw meteen uw arts.
• Het gebruik van isotretinoïne is niet van invloed op uw vruchtbaarheid. Eén maand nadat u bent gestopt met het gebruik van isotretinoïne is het niet meer aanwezig in uw lichaam en zal het geen effect hebben op uw vermogen gezonde kinderen te baren.
• Geef geen borstvoeding tijdens de behandeling met isotretinoïne. Het is waarschijnlijk dat isotretinoïne in de borstvoeding kan komen en de baby schade kan toebrengen.

BELANGRIJKE INFORMATIE VOOR MANNELIJKE PATIËNTEN
Uit onderzoek is gebleken dat de behandeling met isotretinoïne niet van invloed is op de aanmaak en de kwaliteit van sperma. U hoeft niet bang te zijn dat de behandeling met isotretinoïne uw vermogen om gezonde kinderen te verwekken, zal aantasten.

WAT MOET IK VERMIJDEN TIJDENS EEN BEHANDELING MET ISOTRETINOÏNE ?

• Geef geen bloed tijdens de behandeling met isotretinoïne en binnen een maand nadat u bent gestopt met het gebruik ervan. Als een zwangere vrouw uw donorbloed krijgt, kan haar baby bij de geboorte ernstige afwijkingen hebben.
• Neem geen voedingssupplementen met vitamine A. Het actieve bestanddeel in isotretinoïne is verwant aan vitamine A en door ze beide te nemen, loopt u meer risico op bijwerkingen.
• Onderga geen cosmetische behandelingen om uw huid gladder te maken, zoals een peeling, (micro)dermabrasie of een laserbehandeling, terwijl u isotretinoïne gebruikt en tenminste 1 maand nadat u ermee bent gestopt. Met isotretinoïne loopt u meer kans op littekens ten gevolge van deze behandelingen. Vraag aan uw arts wanneer u wel cosmetische behandelingen mag ondergaan.
• Vermijd zonlicht en ultraviolette lampen zo veel mogelijk. Zonnebanken en solaria maken gebruik van ultraviolette lampen. isotretinoïne kan uw huid gevoeliger maken voor licht.
• Gebruik isotretinoïne niet tegelijk met antibiotica tenzij u dit eerst met uw arts bespreekt. Misschien moet u stoppen met het gebruik van isotretinoïne totdat de behandeling met antibiotica is afgelopen. Als u beide geneesmiddelen tegelijk gebruikt, loopt u meer kans op bijwerkingen.

WAT GEBEURT ER ALS IK STOP MET HET GEBRUIK VAN ISOTRETINOÏNE ?

• De meeste patiënten die met isotretinoïne zijn behandeld merken dat hun huid nog steeds beter wordt, zelfs als de behandeling met isotretinoïne is afgelopen. Sommige patiënten moeten mogelijk nog een tweede behandeling met isotretinoïne ondergaan voor een afdoend resultaat. Als dat voor u geldt, mag de tweede behandelingskuur niet eerder beginnen dan acht weken nadat de eerste kuur werd beëindigd.
• Geef geen bloed tijdens de behandeling en binnen een maand nadat uw behandeling met isotretinoïne werd stopgezet. Het kost immers wat tijd voordat alle isotretinoïne uw bloedstroom heeft verlaten.

Wanneer dient u uw arts te waarschuwen

Informeer uw arts als u last hebt van een bijwerking die niet wordt genoemd in deze brochure. Praat er met uw arts over als u zich zorgen maakt over deze of andere ongewenste bijwerkingen.