Voetschimmel / Tinea pedis

Een voetschimmel is, zoals de naam al sterk doet vermoeden, een schimmel infectie van de huid van de voet. De medische term is tinea pedis (tinea =schimmel, pedis = voet). Een bekendere benaming voor voetschimmel is “zwemmerseczeem” of in het Engels “athletes foot”. Deze term suggereert dat de aandoening vaak na het zwemmen optreedt; er bestaan echter meer risicofactoren voor het oplopen van een voetschimmel. Voetschimmel komt veel voor; zeker 10% van de bevolking lijdt eraan, van volwassen mannen zelfs 20%, terwijl in groepen waarin de infectiekans groot is het percentage nog hoger ligt. Behalve aan de voeten kunnen schimmels ook op andere plaatsen de huid infecteren (Lees hierover in de andere informatiefolders  “handschimmel”,  “ringworm” (tinea corporis), “schimmelnagel”(onychomycose) en “hoofdschimmel” (tinea capitis) )

Hoe ontstaat een voetschimmel ?

Schimmelinfecties komen in de natuur veel voor, niet alleen bij mensen en dieren maar ook bij planten en voedsel. Denk bijvoorbeeld aan schimmel op brood of kaas. Voetschimmel ontstaat door een infectie met een schimmelsoort die in staat is om de menselijk huid te infecteren. Deze schimmels worden “dermatofyten” genoemd. Voetschimmels voeden zich met materiaal van de buitenste laag van de opperhuid, de hoornlaag. Schimmels planten zich voort door middel van sporen die onder voor hen gunstige omstandigheden weer kunnen uitgroeien tot schimmels.

RISICOFACTOREN VOOR HET OPLOPEN VAN EEN VOETSCHIMMEL.
In de volgende omstandigheden ontstaat er een vochtige en warme milieu waardoor sporen kunnen uitgroeien tot schimmels en zo de huid van de mens kunnen infecteren:

• Zweetvoeten en slecht ventilerende schoenen en sokken (nylon).
• Zomermaanden
• Tropisch klimaat : Veel mensen lopen in de tropen of gedurende de warme (sub) tropische maanden op blote voeten. binnenshuis dan wel buitenshuis.
• Vochtige openbare bad -en was gelegenheden , w.o. zwembad, sauna, fitness ruimtes, kleedkamers.

Contact met schimmels is echter niet geheel te vermijden. Lang niet altijd is het duidelijk waar iemand de infectie heeft opgelopen. Men moet ervan uitgaan dat sporen van dermatofyten in onze leefomgeving in ruime mate aanwezig zijn, waardoor infectie ook buiten bovengenoemde plaatsen mogelijk is.

Hoe ziet een voetschimmel eruit ?

De infectie veroorzaakt een plaatselijke ontstekingsreactie. Deze gaat gepaard met schilfering en kloofjes tussen de tenen, jeukende blaasjes aan de voetzolen of rode schilferende huidafwijkingen die vooral aan de voetranden zichtbaar zijn. Vooral de ruimte tussen de 4^e en 5^e teen is aangedaan, waarbij men het kenmerkende “tenenkaas” aspect kan zien; witte vochtige schilfering. Ook kunnen de nagels van de tenen zijn aangedaan. Hierbij zien gele verkleuring en brokkelig worden van de nagels . Niet zelden gaat een voetschimmel gepaard met zogenaamde blaasjeseczeem op de handen (m.n. tussen de vingers) . Dit wordt beschouwd als een vorm van overgevoeligheidsreactie op de schimmelsporen die aanwezig zijn op de voeten.

COMPLICATIES
Over het algemeen verloopt een schimmel infectie zonder problemen. Omdat de huid ter plaatse echter stuk is (bijv. door het krabben) kan er bovenop de schimmelinfectie ook een infectie optreden met een huidbacterie (bijv. stafylokokken). U herkent dit aan een plotselinge verergering van het eczeem, met toename van de roodheid, zwelling, pijn en pusvorming. Een enkele keer kan zelfs wondroos ontstaan van de aangedane voet en (onder) been. Een bacteriële infectie wordt altijd behandeld met een antibioticum kuur.

Hoe wordt  een voetschimmel vastgesteld ?

Meestal zijn de afwijkingen bij een voetschimmel zo kenmerkend dat de diagnose op het blote oog kan worden vermoed. De “kroon” op de diagnose vormt echter het aantonen van schimmels onder de microscoop . Hiertoe plukt of schraapt uw arts een hoeveelheid schilfers af van het aangedane huidgebied en bekijkt deze na een eenvoudige bewerking onder de microscoop. Dit onderzoek duurt slechts enkele minuten.

Hoe wordt een voetschimmel behandeld ?

A.. UITWENDIGE MIDDELEN
– Voetschimmel wordt in het algemeen behandeld met een crème of een zalf, waarin een schimmeldodend of groeiremmend middel is verwerkt en die meestal tweemaal per dag dun moet worden aangebracht (bijv. Daktarin, Loprox of Nizoral). Men dient deze behandeling ook nog 4-6 weken voort te zetten nadat de huidafwijkingen zijn verdwenen. Daarnaast is het belangrijk al uw schoenen en sokken met een schimmeldodend middel (strooipoeder of spray) mee te behandelen. De sporen van de schimmel blijven er namelijk in achter, ook na herhaaldelijk wassen. Als u deze sporen niet uitwist, zou u zichzelf keer op keer opnieuw besmetten en daar kan geen behandeling tegenop.
– MYK-1. Dit middel bevat sulconazolnitraat, een schimmeldodende stof. Het bijzondere van dit middel is dat het leverbaar is in zowel een crème, lotion als in een spray.

B. INWENDIGE MIDDELEN
Bij hardnekkige voetschimmel en bij schimmelnagels krijgt u een tablettenkuur voorgeschreven met schimmeldodende middelen. Deze middelen dient u in een kuur periode te gebruiken. Een behandelkuur duurt minimaal zo’n 3 maanden. In hardnekkig gevallen kan een behandeling tot zelfs 6 maanden duren vóórdat een bevredigend resultaat, wordt bereikt. Voorbeelden zijn Trisporal (itraconazol), Lamisil (terbinafine) en Diflucan (fluconazol).

Wat kunt u zelf tegen een voetschimmel doen ?

ZEEPGEBRUIK
1. Was uw voeten met niet al teveel zeep
2. Gebruik geen desinfecterende zeep
3. Spoel zeepresten goed af.

AFDROGEN
4. Droog uw voeten goed af. Gebruik eventueel een haarföhn om de ruimtes tussen de tenen droog te blazen.
5. Laat uw voeten eerst goed nadrogen voordat u uw sokken en schoenen aantrekt.

SOKKEN EN SCHOENEN
6. Draag dunne sokken of kousen en verschoon ze 1 x per dag. Katoenen sokken hebben de voorkeur omdat deze goed vocht opneemt.
7. Draag goed ventilerende schoenen die niet knellen. Schoenen regelmatig verwisselen.
8. Draag badslippers in openbare ruimten (zwembad, sporthal, sauna)

Wat is de prognose voor een voetschimmel ?

Wie éénmaal een voetschimmel heeft opgelopen kan dit, zelfs na een eerder geslaagde therapie, steeds opnieuw krijgen. Mogelijk hangt dit samen met met het niet kunnen naleven van de bovengenoemde leefregels. Ook wordt er gedacht dat er een soort van een verhoogde gevoeligheid bestaat voor het krijgen van een voetschimmel. Bij sommige mensen buigt de kleine teen teveel naar binnen. De kleine teen ligt daardoor constant tegen de ernaast naastliggende teen aangedrukt, waardoor de tussenliggende ruimte vochtig blijft en moeilijker droog te houden is. Juist in deze ruimte treedt er steeds weer een nieuwe schimmelinfectie op.