Gordelroos / Herpes Zoster

Gordelroos is een blaasjesziekte van de huid die veroorzaakt wordt door een infectie met het varicella zoster virus. Dit virus veroorzaakt ook de kinderziekte waterpokken. De medische term voor gordelroos is herpes zoster. Iedereen kan gordelroos krijgen, maar de ziekte treedt vooral op boven het zestigste levensjaar. Gordelroos is over het algemeen geen ernstige, maar wel een hinderlijke, soms erg pijnlijke aandoening die enkele weken kan aanhouden.

Hoe ontstaat gordelroos ?

Als iemand als kind waterpokken heeft gehad, trekt het varicella zoster virus zich terug in de zenuwcellen van het ruggenmerg. Door een verlaagde weerstand, na ziekte of een zeer emotionele periode, kan het virus weer actief worden en gordelroos veroorzaken. Gebleken is dat gordelroos voornamelijk optreedt op het moment dat de weerstand laag is. Wie nooit waterpokken heeft gehad en geen antistoffen heeft tegen het virus, kan besmet raken door iemand met gordelroos. Het virus kan door de lucht worden overgedragen en ook via het vocht uit de blaasjes. Gordelroos kan in principe meerdere malen bij dezelfde persoon optreden, maar dat komt zelden voor.

Hoe ziet gordelroos eruit ?

De kenmerken van gordelroos zijn een hevige, brandende of stekende pijn, die soms gepaard gaat met koorts of een algemeen gevoel van ziek zijn. Na een paar dagen ontstaan kleine groepen rode blaasjes. De blaasjes zijn gegroepeerd volgens de zogenaamde “dermatomen”. Een dermatoom is een verzorgingsgebied van een bepaald huidzenuw. De blaasjes gaan gepaard met een heftige jeuk. Na tien tot veertien dagen drogen de blaasjes in en worden korstjes die kleine littekens kunnen achterlaten. Gordelroos kan overal op het lichaam voorkomen, maar meestal openbaart de ziekte zich rond de buik en de taille.

Gordelroos komt ook wel eens voor in of rond het oog. Deze vorm is veel gevaarlijker dan die optreedt in de buik- en taillestreek. In zo’n geval moet u dan ook direct een oogarts raadplegen. Een dreigend gevaar van gordelroos is een zenuwpijn (post-herpetische pijn) die aanhoudt, ook als de blaasjes al lang verdwenen zijn. Die zenuwpijn kan heel ernstig zijn en jarenlang duren. De kans op een dergelijke zenuwpijn neemt toe naarmate iemand ouder is. 

Hoe wordt de diagnose gesteld van gordelroos ?

De diagnose van een gordelroos wordt meestal op het klinisch beeld gesteld.

Wat is de behandeling van gordelroos ?

Voor de behandeling van gordelroos kunt u het beste naar uw huisarts of een dermatoloog gaan. Deze schrijft u in veel gevallen een antivirusmiddel, vitamine B-complex en pijnstillers voor. Tegen de jeuk wordt meestal een poeder of een zalf gegeven. Het antivirusmiddel moet alleen wel binnen een week na het opkomen van de eerste verschijnselen gebruikt worden. Wordt er langer gewacht, dan heeft bestrijden geen zin meer. In dat geval wordt alleen iets pijnverzachtends en jeukverzachtends voorgeschreven (lees onder bij pijnbestrijding). De blaasjes kunnen plaatselijk worden ingedroogd met een zinkzalf of lotio alba FNA. Zonder medicijnen verdwijnt de gordelroos ook na ongeveer een maand.

Pijnbestrijding bij gordelroos

Milde pijn kan over het algemeen wordt bestreden met paracetamol ( 3 tot 4 maal daags 1000 mg) of ibuprofen ( 3 maal daags 600 mg) of een andere pijnstiller van de NSAID groep. Bij hevige pijnen worden meestal morfine preparaten ingezet zoals tramadol ( 3 maal daags 50 tot 100 mg) of MS Contin ( 2  maal daags 10-30 mg) of  fentanyl pleisters (12 tot 25 microgram per 3 dagen). Tegen de aanhoudende zenuwpijn wordt ook het middel amitriptylline gegeven in een dosis van 3 maal daags 25 mg. Tot slot kan ook een zenuwbehandeling worden gegeven, via een injectie laag in de rug. Deze behandeling is erop gericht de zwelling in de zenuw te verminderen, acute pijn te bestrijden en te voorkomen dat er een blijvende zenuwontsteking ontstaat, die jarenlang klachten kan veroorzaken. De zenuwbehandeling wordt gegeven door een anesthesist.

Wat kunt u doen om gordelroos te voorkómen ?

Gordelroos neigt op te treden wanneer de weerstand verlaagd is. Zorg daarom voor voldoende rustperiodes in uw dagelijkse leven, ga op tijd naar bed en zorg voor voldoende ontspanning. Neem zo nodig voedingssupplementen in om uw weerstand te verhogen (zoals vitamine C en antioxydanten).

Wat zijn de vooruitzichten voor gordelroos ?

De ziekte heeft de neiging om terug te keren op momenten dat de weerstand van de gastheer verlaagd is, bijv. een griepje of emotionele stress. Alleen wanneer de ziekteverschijnselen nog maar kort bestaan (korter dan 48 uur) heeft het innemen van antivirus tabletten zin.