Gewone wratten

Gewone wratten zijn verheven, bloemkoolachtige en vast aanvoelende uitgroeisels van de huid. De officiële benaming is “verruca vulgaris”. Meestal zijn er meerdere wratten gelijktijdig aanwezig. Voorkeursplaatsen zijn de handen en vingers. Gewone wratten komen veel voor, het meest in de leeftijdsgroep tussen 12 en 16 jaar. 

Hoe ontstaan gewone wratten ?

Wratten worden veroorzaakt door virussen. Een virus is een klein micro-organisme, dat ziekte kan veroorzaken. Wratten zijn besmettelijk. De virussen die de verwekkers zijn van de gewone wratten, worden officieel “humane papillomavirussen” genoemd. De tijd die verloopt tussen een besmetting en het ontstaan van een wrat kan 3-6 maanden of zelfs langer bedragen. Gewone wratten worden als een kinderziekte beschouwd. De verspreiding van de virus verloopt voornamelijk via familieleden en schoolvrienden.

Hoe zien gewone wratten eruit ?

Wratten zijn veel voorkomende afwijkingen. Vooral bij kinderen komen zij veel voor. Echter ook bij volwassenen komen wratten voor. De meest voorkomende wratten op kinderleeftijd zijn: de verruca vulgaris, de verruca plantaris, de verruca plana en de verruca filiformis.

VERRUCA VULGARIS
De verruca vulgaris, d.w.z. de gewone wrat, is een rond, scherp begrensd, sterk verhoornend bloemkoolachtig uitgroeisel. Kenmerkend is vooral de sterke verhoorning. Er zijn meestal meerdere wratten, vooral aan de handen, soms op de knieën, de ellebogen en het gelaat.

VERRUCA PLANTARIS
De verruca plantaris, of voetwrat, vindt men aan de voetzool. Men onderscheidt 2 typen: de mozaïekwrat (die zich oppervlakkig uitbreidt) en de doornwrat (pijnlijk en in de diepte groeiend). De wratten aan de voeten gaan eveneens met sterke verhoorning gepaard. Voetwratten worden zowel bij kinderen als ook bij volwassenen gezien.

VERRUCA PLANA
De verruca plana is een vlakke wrat. De wrat is een glad, vlak en slechts enkele millimeters groot, huidkleurig of lichtbruin bobbeltje. Gewoonlijk zijn ze in groten getale aanwezig en komen ze voornamelijk op het gezicht, armen en benen voor.

VERRUCA FILIFORMIS
De verruca filiformis is een vingervormige uitstulping van de huid op een smalle steel. Het is een vingervormige variant van de verruca vulgaris in het gelaat. Bij kinderen zijn ze vooral op de lippen, neus of oogleden gelokaliseerd.

Hoe wordt de diagnose van gewone wratten gesteld ?

De afwijkingen zijn meestal zo kenmerkend, dat de arts de diagnose direct zonder verder onderzoek kan stellen. Zelden zal het nodig zijn om een klein stukje huid weg te nemen voor aanvullend onderzoek.

Wat is de behandeling van gewone wratten ?

De behandeling is gericht op vernietiging van het weefsel, zodanig dat alle virusdeeltjes kapot worden gemaakt. Bij het merendeel van de patiënten vindt spontane genezing binnen 2-3 jaar plaats. In bepaalde gevallen kan daarom ook afgewacht worden. De verschillende behandelingsmogelijkheden zullen nu achtereenvolgens worden besproken.

ANTI WRATTEN TINCTUUR
Van oudsher worden preparaten als salicylzuur in zalf, in pleister of tinctuur of cignoline in tinctuur gebruikt, met wisselend resultaat. Deze middelen hebben vooral een hoornverwekende werking, maar maken tevens de huid stuk. Daarom moet de omringende gezonde huid met zinkolie of zinkzalf worden beschermd. Men brengt de tinctuur 1-2x daags aan, meestal onder een pleister. Deze lokale middelen kunnen overgevoeligheidsreacties veroorzaken. Effect van de therapie is bij al deze smeersels pas na 2-3 maanden te verwachten. Bij verrucae planae (vlakke wratten) is een vitamine A zuur bevattende crème de behandeling van eerste keuze. Het is over het algemeen afdoende.

VLOEIBARE STIKSTOF
Dit is de behandeling van eerste keuze bij verrucae vulgares en plantares. Tengevolge van de bevriezing vindt weefselbeschadiging plaats. Nadelen van de behandeling zijn pijn direct na of tijdens de behandeling en (bloed)blaren, die enige dagen hinder kunnen geven. Bevriezing in de buurt van de nagels kan erg pijnlijk zijn en soms tot blijvende beschadiging van de nagels leiden. Bij mollusca contagiosa wordt deze methode ook toegepast, als er erg veel wratten zijn. De bevriezing vindt slechts kort en oppervlakkig plaats.

ELEKTROCOAGULATIE (wegbranden)
Deze behandeling is effectief, maar meestal te agressief.

EXCOCHLEATIE (uitlepelen)
Soms wordt bij verrucae vulgares voor deze methode gekozen, waarbij onder lokale verdoving de wrat wordt weggelepeld. Hierna wordt het wondgebied dichtgeschroeid (gecoaguleerd). Het uitsnijden van voetwratten wordt sterk ontraden.

VEREGEN 10% ZALF
Veregen 10% zalf (tweemaal daags) kan ook werkzaam zijn tegen hardnekkige wratten. De zalf is op basis van groene thee extract maar is eigenlijk officieel niet geregistreerd voor deze aandoening.

LASERTHERAPIE
Lasertherapie is vooral succesvol bij voetwratten en bij wratten aan de geslachtsorganen.  Onder andere de pulsed dye laser (V-beam) en de fractionele CO2 lasers zijn hiervoor effectief gebleken.

BLEOMYCINE
In uitzonderlijke gevallen, bij hardnekkige niet op andere behandeling reagerende wratten kan men een behandeling overwegen, waarbij men een celremmer zoals bleomycine in de wrat spuit.

RADIOTHERAPIE
Bij zeer uitgebreide vormen van hand-en of voetwratten kunt u, indien alle andere gebruikelijke methoden niet werkzaam zijn gebleken doorverwezen worden naar de afdeling radiotherapie. De wratten kunnen dan met bestraling worden behandeld. Deze behandeling is nog controversieel omdat men in feite een goedaardige aandoening behandelt met een methode die eigenlijk tegen de bestrijding van kankercellen is bedoeld.

Wat kunt u zelf tegen gewone wratten doen ?

– Door niet op blote voeten te lopen in gemeenschappelijke ruimten zoals gymnastieklokalen kan men de kans op het krijgen van voetwratten verminderen.
– Probeer niet teveel aan vingerwratten te zitten met andere vingers waar geen wratten op zitten. U kunt de wratvirus dus ook van de ene vinger naar de andere overbrengen en u zelf verder besmetten.

Verdwijnen wratten uiteindelijk vanzelf ?

De meeste wratten verdwijnen vanzelf, zij het dat het lang kan duren. Wratten aan de hand, onder de nagels en op de voetzolen kunnen echter zeer hardnekkig zijn.