Blaasjeseczeem / Acrovesiculeus eczeem

Blaasjeseczeem is een bijzondere vorm van eczeem dat voornamelijk aan de handen en/of voeten voorkomt. De blaasjes of blaren blijven aan de handpalm en voetzool langer intact omdat hier de huid dikker is. De medische term is “acro-vesiculeus eczeem” ( acra = handen en voeten ; vesikels = blaasjes). Een andere benaming is “dishydrotisch eczeem”. Deze benaming wordt niet meer gebruikt omdat men vroeger onterecht dacht dat het eczeem werd veroorzaakt door een stoornis van de zweetklieren. Blaasjeseczeem is één van de minst voorkomende vormen van hand -en voeteczeem. Er bestaan zowel acute als chronische vormen. Het blaasjeseczeem komt voornamelijk voor bij mensen onder de 40 jaar.

Hoe ontstaat blaasjeseczeem ?

De oorzaak voor het ontstaan van blaasjeseczeem is in de meeste gevallen onbekend. Een uitzondering is de zogenaamde “ide” of overgevoeligheidsreactie. Een dubbelzijdig blaasjeseczeem aan de handpalmen ontstaat hierbij als reactie op een schimmelinfectie elders in de huid (bijv. een eenzijdige voet schimmel). Wel zijn er factoren bekend die blaasjeseczeem uitlokken of verergeren. Deze factoren zijn echter niet bij alle patiënten met blaasjeseczeem aanwezig of aantoonbaar.

• emotionele stress of spanningen
• warmte , voornamelijk gedurende de zomermaanden
• overmatig zweten van de handen en/of voeten (zweetvoeten)
• regelmatig contact met irriterende stoffen, bijv. smeerolie bij metaalbewerkers
• gebruik van bepaalde (genees) middelen, zoals aspirine, orale anticonceptiepil en sigaretten.
• contactallergie, voornamelijk op nikkel, kobalt, rubber, parfum, wolvet en chroom
• atopie, waarbij de patiënt ook kan lijden aan atopisch eczeem, hooikoorts of astma.
• Erfelijkheid speelt geen belangrijke rol, met uitzondering van mensen die lijden aan een atopische aandoening.

Hoe ziet blaasjeseczeem eruit ?

We zien sterk jeukende heldere blaasjes en soms zelfs grote blaren in de handpalmen, tussen de vingers en/of voetzolen en tenen. Er worden 4 klinische vormen onderscheiden.

1. Acute vormen
– Pompholyx. Acute ontstane “uitbraak” van stevige blaasjes en blaren aan de handpalmen, zijkanten van de vingers en soms ook aan de voetzolen. Meestal is het beeld symmetrisch. Meestal voorafgegaan door jeuk- of zelf pijnklachten. Kleinere blaasjes vloeien samen tot grotere blaren. Binnen 2 tot 3 weken drogen de blaasjes en blaren in waarbij de huid flink gaat vervellen. Deze vorm wordt vaak gezien bij (jonge) volwassenen en minder bij ouderen. Ook treedt het vaker op in de lente- en zomermaanden.
– “Ide” reactie op een huidinfectie. Rode jeukende blaasjes aan de zijkanten van de vingers en handpalmen als een uiting van een overgevoeligheidreactie op een infectie elders in de huid. De bekendste voorbeeld is een schimmelinfectie aan de tenen of voet (= zwemmerseczeem). Ook een ernstige schimmelinfectie aan de voeten op zich kan hierbij eruitzien als blaasjeseczeem.
De acute vormen kunnen gecompliceerd worden door een bacteriële infectie waarbij zelfs een wondroos kan ontstaan. De patiënt klaagt dan over meer pijn en er ontstaan puskopjes en gele korstjes. Bij wondroos is er roodheid, pijn, zwelling aan het aangedane gebied en eventueel koorts.

2. Chronische vormen
– Chronische blaasjes eczeem. Steeds terugkerende jeukende blaasjes aan de zijkanten van de vingers, handpalmen en voetzolen. Hoe langer de aandoening bestaat, hoe meer de huid kan gaan verharden waarbij er pijnlijke kloofjes en eeltvorming kan ontstaan.
– Chronische eelt-en kloofjeseczeem
De gehele huid van de hand en vingers voelt droog, schilferig en verdikt aan. Er ontstaan pijnlijke, soms bloederige kloofjes en spleetjes in de huid. Sterk jeukende eeltplekken worden voornamelijk in het midden van de handpalmen en voetzolen gezien. De medische term is “eczema hyperkeratoticum et rhagaditiforme” of  “tylotisch eczeem”. Deze vorm wordt ook wel beschouwd als het “eindstadium” van handeczeem, met name van irritatief contact eczeem en blaasjes eczeem. Deze vorm wordt voornamelijk bij oudere volwassen mannen gezien. Veel patiënten zijn vaak geobsedeerd om te krabben waardoor de afwijkingen verergeren.

Hoe wordt blaasjeseczeem vastgesteld ?

Het blaasjeseczeem is een klinische diagnose, d.w.z. dat deze gesteld wordt op basis van de huidverschijnselen. Aanvullend onderzoek kan bestaan uit allergieonderzoek in de vorm van een bloedonderzoek en./ of een plak- of prik test. Bij twijfel over de diagnose kan uw huidarts besluiten een huidbiopsie af te nemen.

Hoe wordt blaasjeseczeem behandeld ?

De behandeling is vaak moeizaam. De keuze van behandeling hangt af van de klinische vorm (acuut of chronisch) , de uitgebreidheid en de aanwezigheid van eventuele uitlokkende factoren.

LOKALE MIDDELEN
De eerste keus behandeling zijn sterk werkende lokale corticosteroïden. In het begin dienen deze middelen iedere dag dun te worden aangebracht. Wanneer de huid goed reageert, kan de frequentie van smeren worden afgebouwd tot 3 of 4 keer per week en daarna slechts zonodig. De chronische vormen reageren vaak beter indien het corticosteroïd onder occlusie wordt aangebracht. Hierbij wordt eerst de zalf aangebracht, daaroverheen plakt men een speciaal doorzichtig wondverband dat 3 tot 5 dagen mag blijven zitten. Zonodig wordt deze procedure herhaald totdat de afwijkingen zijn verbeterd. Soms worden er hoornoplossende middelen toegevoegd, zoals salicylzuur.

LOKALE LICHTTHERAPIE
Bij patiënten die niet reageren op zalven alleen kan lokale lichttherapie worden gegeven. Hierbij hoeven alleen de handen en / of voeten te worden belicht, en dus niet het gehele lichaam. Gebruikelijke vormen van lokale lichttherapie zijn smalspectrum UVB, psoraleen plus UVA en de Excimer lamp/ laser. De werkzaamheid tussen de verschillende lichtsoorten is waarschijnlijk gelijk, maar gedegen vergelijkende studies zin niet uitgevoerd.

ORALE MIDDELEN
1. Bij acute vormen zoals pompholyx, is meestel een stootkuur prednisolon effectief. Grotere blaren worden daarbij doorgeprikt waarbij het blaardak dient als een wondbedekker. Eventuele secundaire bacteriële infecties worden tevens meebehandeld.
2. Antihistaminica. Deze middelen helpen soms om de jeukprikkel te onderdrukken.
3. Voor zeer therapieresistente en chronische gevallen andere orale middelen langdurig (soms enkele maanden) worden gegeven zoals acitretine, alitretinoine, ciclosporine en methotrexaat. Al deze middelen hebben bijwerkingen, vraag ernaar bij uw huidarts.
4. Indien er een schimmelinfectie aanwezig kunnen ook orale antischimmel middelen kortdurend worden gegeven, zoals itraconazol of terbinafine.

ANTI-ZWEET APPARATUUR
Mensen met een blaasjeseczeem aan de handen en voeten die tevens last hebben van overmatig zweten kunnen ook baat hebben bij een behandeling die ook het zweten aanpakt. Wanneer het zweten vermindert blijkt ook het eczeem te verminderen.. Iontoforese is het sturen van een zwakke elektrische stroom door een waterbad (dit wordt ook een elektrogalvanisch bad genoemd}. Het gebied dat hevig transpireert wordt in het water ondergedompeld en elektrisch geladen deeltjes (ionen) remmen de activiteit van de zweetklieren. Dit effect houdt 3-4 dagen aan maar blijft langer na herhaaldelijk gebruik. Indien deze behandeling niet helpt kunnen de zenuwen die de zweetproductie reguleren worden doorgesneden. Hiervoor wordt u doorverwezen naar een chirurg.

Wat kunt u zelf tegen blaasjeseczeem doen ?

LEEFREGELS

• Vermijd (zoveel mogelijk) contact met irriterende stoffen zoals water, zeep, parfum en reinigingsmiddelen en oliën.
• Bescherm de handen door katoenen verbandhandschoenen te gebruiken bij droge werkzaamheden en vinyl (dus latex vrij)  handschoenen bij natte werkzaamheden
• Na iedere contact met water, eventuele zeepresten goed wegwassen en daarna de handen goed afdrogen.
•  Gebruik een (parfumvrije) vette handzalf. En handzalf dat “snel intrekt” is niet geschikt voor uw huidtype. Een handzalf dient goed te worden ingemasseerd totdat er een fijne vetlaag op de huid achterblijft.

Wat is het beloop van blaasjeseczeem ?

De chronische vormen zijn vaak therapieresistent en kan jaren blijven voortbestaan. Van belang is om bovengenoemde leefregels in acht te houden.