Poikiloderma van Civatte

Deze aandoening werd voor het eerst beschreven door een arts genaamd Civatte in 1923. Het gaat hierbij om een goedaardige huidafwijking gelokaliseerd op zonbeschenen plaatsen veroorzaakt door een pigmentstoornis in combinatie met zonneschade en verouderingsverschijnselen. “Poikilo-derma ” betekent “grillige-” of “onregelmatig” huid. De aandoening treedt voornamelijk op bij vrouwen van middelbare leeftijd ( boven de 40 jaar) met een blanke huidtype. Maar ook mannen kunnen de aandoening verkrijgen. Andere medische benamingen voor de huidziekte zijn “menopausal solar dermatitis” en “ atrophic degenerative pigmentary dermatitis” of “erytrosis interfollicularis colli”.

Hoe ontstaat poikiloderma van Civatte ?

Waarschijnlijk ontstaat de aandoening door een combinatie van factoren. (Langdurige) zonblootstelling is waarschijnlijk de belangrijkste factor, omdat de huid onder de microscoop tekenen van zonneschade laat zien. Verder wordt er aangenomen dat hormonale factoren (vrouwen in de overgang !) en verouderingsverschijnselen een rol spelen. Het gebruik van lichtgevoelige producten, geneesmiddelen of cosmetica zouden geen rol spelen.

Hoe ziet poikiloderma van Civatte eruit ?

We zien roodbruine grillige vlekken met daarin verwijde vaatjes en gebiedjes waarbij de huid dunner is (= atrofisch). Medici spreken ook wel van een “trias” van symptomen, namelijk, hyperpigmentatie (bruine vlekken), teleangiëctasieën (vaatjes) en atrofie (dunne huid). De huid voelt hobbelig aan en heeft een kippenvel structuur. Opvallend is dat de afwijkingen meestal gelijkzijdig of symmetrisch optreden aan de hals en het coeur. Het gebiedje van de hals dat in de schaduw zit van de kin blijft meestal gespaard en voelt ook gladder aan dan de rest van de hals. Dit is ook een teken dat zonlicht de belangrijkste boosdoener is van de aandoening.

Hoe wordt de diagnose gesteld van poikiloderma van Civatte ?

Het klinische beeld is al zo duidelijk dat er meestal geen huidbiopsie aan te pas hoeft te komen om de diagnose te bevestigen.

Wat is de behandeling van poikiloderma van Civatte ?

De behandeling is moeilijk. Het rode component van de vlek kan worden behandeld met een laser voor vaatafwijkingen (bijv. V beam laser) ; de bruine vlekken komen in aanmerking voor een behandeling met een pigmentlaser. In overleg met uw specialist wordt besloten om al dan niet de vlekken te behandelen met een laser. Soms is vooral het rode component overheersend aanwezig en wordt alleen een vaatlaser gebruikt. Het gebruik van hormoonpreparaten wordt afgeraden omdat deze de huid nog dunner kunnen maken.

Wat kunt u zelf aan poikiloderma van Civatte doen ?

Belangrijk is verdere beschadiging van de huid door ultraviolette straling zoveel mogelijk te voorkomen. Dit kan door minder in de zon te vertoeven en het gebruik van de zonnebank te beperken. Richtlijnen hierover kan men met de behandelend arts bespreken. Het gebruik van anti-zonnebrandmiddelen met een hoge beschermingsfactor (factor 30 of hoger) maar vooral het dragen van beschermende kleding en hoofddeksel is van groot belang. Hierbij moet men bedenken dat een anti-zonnebrandcrème niet bedoeld is om langer in de zon te zijn; deze is bedoeld om, gedurende de tijd dat u in de zon bent, de huid te beschermen.

Wat is het beloop van poikiloderma van Civatte ?

De afwijking is permanent aanwezig; spontane verbetering is nog nooit gezien. De vlekken kunnen zelfs verergeren indien er niet verstandig met zonblootstelling wordt omgegaan. Poikiloderma van Civatte wordt beschouwd als een vorm van zonneschade. Er bestaat dus een verhoogd risico dat in de aangedane huiddelen later een vorm van huidkanker zal ontstaan.