Juveniele plantaire dermatose

“Juveniele plantaire dermatose” betekent letterlijk “huidaandoening aan de voetzolen op kinderleeftijd”. Het betreft hier inderdaad een chronische irritatie van de voeten die bijna uitsluitend bij kinderen optreedt. Andere benamingen zijn “atopische wintervoeten”, “voorvoet eczeem” of “dermatitis plantaris sicca”. De aandoening komt voornamelijk voor bij kinderen met een allergische aanleg. Hiertoe behoren kinderen met eczeem, hooikoorts, astma of voedingsallergie. De piekleeftijd waarop de aandoening begint ligt tussen de 4 en 7 jaar. Het komt uitzonderlijk voor bij kinderen jonger dan 1 jaar.

Hoe ontstaat juveniele plantaire dermatose ?

Juveniele plantaire dermatose wordt beschouwd als een plaatselijke, chronische irritatie reactie aan de voeten. De meeste patiënten hebben atopisch eczeem of een gevoelige, droge huid. De volgende factoren zouden daarbij een grote rol spelen:
– het dragen van (nauw) afsluitende synthetische schoenen, bijv. kinderen die rubberen laarzen dragen in de wintermaanden
– het dragen van niet-absorberende sokken, bijv. gemaakt van polyester of nylon
Overmatig transpireren is dus het gevolg. Soms hebben patiënten ook klachten aan de vingertoppen, waarschijnlijk door het dragen van afsluitende handschoenen of wanten. Kortom, het voortdurend vochtig worden en afdrogen van de gevoelige huiddelen leidt tot een chronische irritatie reactie.

Hoe ziet juveniele plantaire dermatose eruit ?

De klachten zijn vooral het ergst gedurende de wintermaanden. Er bestaat een bijna volledig symmetrische huidafwijking van die delen van de voeten die in contact komen met de schoenen. Hiertoe behoren de bal van de voeten, de kopjes van de tenen en de hielen; de instap is dus gespaard.  De getroffen huiddelen zijn droog, rood en schilferig. Later wordt de huid dun waardoor er gemakkelijk (pijnlijke) kloofjes kunnen ontstaan. Ook het lopen kan pijnlijk zijn. De eerste afwijkingen beginnen meestal aan de grote teen. Soms zijn ook de vingertoppen aangedaan.

Hoe wordt de diagnose van juveniele plantaire dermatose gesteld ?

De diagnose wordt in de meeste gevallen op het blote oog gesteld. Soms is er gelijkenis met een voetschimmel, hoewel bij de laatste de roodheid en schilfering nooit zo symmetrisch zijn. Om een contactallergie voor schoenen uit te sluiten wordt soms een allergietest gedaan (de zogenaamde “plaktesten”).

Wat is de behandeling van juveniele plantaire dermatose ?

• Voeten voortdurend vet houden. ’s Ochtends voor het naar school gaan eerst invetten. Bij thuiskomst, zodra de sokken worden uitgetrokken de voeten opnieuw invetten om uitdroging van de bezwete voeten tegen te gaan.
• Meestal schrijft de huidarts ook zalven voor die een hoornoplossend middel bevatten zoals ureum of salicylzuur. Het gebruik van geparfumeerde of perubalsem bevattende zalven dient daarbij te worden vermeden.
• Bij verergeringen wordt een corticosteroïd crème voorgeschreven
• Bij ernstige gevallen (uitgebreide pijnlijke kloofjesvorming) wordt volledige bedrust aangeraden. Binnen enkele dagen treedt dan een bijna volledig herstel op.

Wat kunt u zelf doen aan juveniele plantaire dermatose ?

– Zo veel mogelijk de voeten vettig houden. Voorkom (overmatig) zweten. Geen afsluitende schoenen (bijv. rubberen laarzen) en synthetische sokken dragen tijdens de winterperiode. Om het zweet beter te kunnen opnemen kunnen twee paar katoenen sokken over elkaar worden gedragen.
– Tijdens zomermaanden schoenen dragen die de voeten goed kunnen beluchten.

Gaat juveniele plantaire dermatose vanzelf over ?

Juveniele plantaire dermatose verdwijnt spontaan bij het begin van de adolescentie leeftijd. De aandoening kent een chronisch beloop, met verergeringen tijdens de wintermaanden. Deze verergeringen duren meestal 1 tot 2 weken; ze treden 1 keer per jaar op, maar soms ook wel 5 tot 10 keer. Als uitlokkende factoren worden dan meestal overmatig zweten en gebruik van synthetisch schoeisel genoemd.