Lentigo maligna (Ziekte van Dubreuilh)

Lentigo maligna is een vroeg stadium van de huidkanker die melanoom heet. “Lentigo”  verwijst naar de bruine vlek die je hierbij ziet en “maligna” betekent “kwaadaardig”. Kwaadaardig, omdat uit deze aandoening een melanoom kan ontstaan. Wanneer de aandoening zich ontwikkelt tot een melanoom zal het zich ook “gedragen” als een melanoom; d.w.z. de aandoening kan dan ook uitzaaien en het leven bedreigen. Andere benamingen voor lentigo maligna  zijn ” Hutchinson’s melanotic freckle” en de “melanosis precancerosa van Dubreuilh” of kortweg “de ziekte van Dubreuilh”, allen genoemd naar de artsen die veel onderzoek naar de aandoening hebben gedaan.

Bij wie komt lentigo maligna voor?

Lentigo maligna  komt voornamelijk voor bij oudere mensen (tussen de 50 en 80 jaar) en bij vooral diegenen met een buitenberoep en een blanke huidskleur.  In zeldzame gevallen kunnen Aziatische mensen het ook krijgen.

Hoe ontstaat lentigo maligna ?

Er wordt aangenomen dat (langdurige) blootstelling aan ultraviolette straling de belangrijkste risicofactor is voor het verkrijgen van lentigo maligna. Hiervoor zijn enkele belangrijke argumenten aan te voeren:
– De aandoening komt voor op zonbeschenen delen van het lichaam
– De aandoening treedt vooral op bij oudere mensen, die relatief aan meer zonlicht zijn blootgesteld.
– Vooral mensen met een buitenberoep zijn de dupe
Andere risicofactoren zijn een blanke huidskleur en een ernstige zonverbranding in het verleden. Roken daarentegen, geeft GEEN verhoogde risico voor het verkrijgen van lentigo maligna.

Kan een lentigo maligna ontstaan uit een lentigo solaris ?

Lentigo solaris, oftewel de goedaardige ouderdomsvlek of levervlek, komt veel voor bij de oudere huid, soms in grote aantallen. Tot nu toe bestaan er onvoldoende gegevens om aan te nemen dat een lentigo solaris een verhoogd risico heeft om later een lentigo maligna te worden. U hoeft een lentigo solaris vlek dus niet om deze reden weg te laten halen. Houd uw ouderdomsvlekken wel goed in de gaten omdat een lentigo maligna soms op een goedaardige lentigo solaris kan lijken.

Hoe ziet lentigo maligna eruit ?

Het gaat hierbij om langzaam groeiende grillig gevormde, onregelmatig bruin tot zwart gekleurde vlek. De randen zijn meestal onscherp begrensd. De afwijking komt vooral voor op het gezicht (vooral de wangen), maar ook op andere zonbeschenen delen van het lichaam (bijv. onderarmen). De grootte van de vlek is wisselend, maar is vaak groter dan 1 cm in doorsnede. Lentigo maligna geeft in de regel geen klachten, soms is er lichte jeuk. Meestal is er in de omgeving van de vlek tekenen van zonneschade (waaronder dunne huid en uitgezette adertjes). Wanneer er in de vlek verhardinkjes, kleine knobbeltjes of wondjes ontstaan, dient men bedacht te zijn op een kwaadaardige ontaarding. Een gevorderd stadium van lentigo maligna wordt “lentigo maligna melanoom” genoemd.

Hoe wordt lentigo maligna vastgesteld ?

Indien op het blote oog bij u een lentigo maligna wordt vermoed worden de volgende aanvullende onderzoeken worden gedaan:

1. DERMATOSCOPIE
Dit is een niet-pijnlijk onderzoek waarbij de arts met behulp van een speciale kijker de vlek met een 10 X vergroting kan bestuderen. Op deze manier kunnen andere kenmerken van de vlek worden onderscheiden die met het blote oog niet te zien zijn.

 2. HUIDBIOPSIE.
De huidbiopsie wordt genomen om meer zekerheid te hebben over de diagnose en om een melanoom uit te laten sluiten door de patholoog.
a. Bij verdenking op een (gewone) lentigo melanoom kan men kiezen voor een gewone huidbiopsie, volgens het appelboortje techniek of een een “ovaal- huidbiopsie”. De methode is afhankelijk van de plaats en de grootte van de vlek, de leeftijd en gezondheidstoestand van de patiënt en de mate van verdenking op een lentigo maligna. Zo kan men bij een relatief kleinere vlek met een hoge verdenkingsgraad kiezen voor een ovaal-huidbiopsie.
b. Indien de verdenking bestaat op een melanoom wordt er altijd “ovaal- huidbiopsie” afgenomen.

Hoe wordt lentigo maligna behandeld ?

1. Excisie
Bij voorkeur wordt een lentigo maligna middels een kleine operatie (= de zogenaamde excisie) verwijderd. Daarbij wordt een bepaalde marge genomen rondom de vlek om meer zekerheid te hebben dat alle kwaadaardige cellen weg zijn.

2. Alternatieven voor excisie
Wanneer de lokalisatie een operatie niet toestaat of wanneer de omvang van de vlek hiervoor te groot is wordt kan er gekozen worden voor:
– radiotherapie (bestraling) of
– cryochirurgie (bevriezen)
Andere minder populaire behandelingen zijn onder meer:
– elektrocoagulatie (branden)
– laser therapie
Bij deze behandelvormen is de kans op terugkeer van de vlek groter dan bij een excisie.

3. Lokale middelen tegen lentigo maligna
De laatste tijd verschijnen er steeds meer onderzoeken die een gunstig effect rapporteren van de lokale applicatie van imiquimod in de behandeling van lentigo maligna. Het gevaar van lokale behandeling is dat de afwijking meer kans heeft om terug te keren.

Hoe kunt u voorkómen dat u een lentigo maligna krijgt ?

Overmatige blootstelling aan UV stralen is een belangrijke risicofactor voor het krijgen van een lentigo maligna. Daarom raden wij u aan om minder in de zon te vertoeven en het gebruik van de zonnebank te vermijden. Het op de juiste manier gebruiken van een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor (factor 30 of hoger) maar vooral het dragen van beschermende kleding en hoofddeksel is ook van groot belang. Hierbij moet men bedenken dat een zonnebrandmiddel niet bedoeld is om langer in de zon te kunnen zitten. Dit middel is bedoeld om, gedurende de tijd dat u in de zon bent, de huid te beschermen tegen de schadelijke effecten van UV straling. Meer tips hierover vindt u in de folders “Verstandig Zonnen” en “Zonnebrandmiddelen”.

Wat is de prognose voor lentigo maligna ?

Lentigo maligna is een langzaam groeiende huidtumor. Uit een lentigo maligna kan in principe een melanoom ontstaan. De aandoening wordt dan “lentigo maligna melanoma” genoemd. Na hoeveel tijd dit ontstaat, is nog onbekend. De kans op een kwaadaardige ontaarding wordt geschat op 25 tot 50%; echter veel ouderen overlijden al vóórdat de aandoening zich tot een melanoom heeft ontwikkeld. Wanneer éénmaal de diagnose is gesteld wordt daarom aangeraden om de vlek zo snel mogelijk te laten weghalen.