Photodynamische therapie met daglicht

Photodynamische therapie (afgekort PDT) is een vorm van lichttherapie, waarbij de aangedane huidcellen gevoelig worden gemaakt voor zichtbaar licht door het aanbrengen van een lichtgevoelige stof. De lichtgevoelige cellen zullen na belichting worden aangetast en daardoor afsterven. Deze cellen worden vervangen door nieuwe, gezonde huidcellen.

In overleg met uw behandelaar is besloten voor behandeling in het daglicht. Het voordeel van deze behandeling is dat deze comfortabel is en nauwelijks gepaard gaat met pijn, omdat de werkzame stof beetje bij beetje wordt geactiveerd. Bij PDT met een speciale lamp is er meer kans op pijn. Bij daglicht PDT activeert het zichtbare licht (blauw/violet, groen/geel en oranje/rood) de werkzame stof in de aangedane cellen.

Tijdens de behandeling is het belangrijk dat u wordt beschermd tegen een andere component van het daglicht, de schadelijke UVA en UVB straling.

Voor wie is PDT met daglicht bedoeld ?

Deze vorm van PDT is bedoeld voor patienten met uitgebreide vormen van actinische keratosen, bijv op de kale schedel of in het gezicht of hals. Actinische keratosen zijn voorlopers van huidkanker en worden ook wel “zonneschade” plekken genoemd.

Hoe werkt de lichtgevoelige stof ?

De lichtgevoelige stof is verwerkt in een gel, liposomen spray of crème. De meest gebruikte stoffen in Nederland zijn 5-aminolevulinezuur (ALA) en methyl-aminolevulinezuur (methyl-ALA, merknaam Metvix ®) . Deze lichtgevoelige stof is een stof die normaal gesproken in menselijk cellen voorkomt. Het maakt deel uit van de zogenaamde porfyrine stofwisseling waarbij uiteindelijk het product “haem” ontstaat die weer een rol speelt bij diverse essentiële stofwisselingsprocessen van de cel. Eigenlijk is ALA zelf niet fotosensitief, maar wel de stof protoporfyrine IX (afgekort PpIX). PpIX ontstaat nadat ALA is omgezet in de stofwisseling van de cel. Voor dit laatste omzettingsproces is doorgaans een inwerkingtijd van 3 tot 4 uren nodig. Hoewel ALA ook wordt opgenomen in gezonde cellen blijkt PpIX in een veel grotere concentratie te worden aangemaakt in kankercellen.

Het grote theoretisch voordeel van methyl-ALA ten opzichte van ALA is dat methyl-ALA beter en sneller wordt opgenomen in de cel dan ALA. Mogelijk veroorzaakt methyl-ALA ook een hogere productie van PpIX. In hoeverre deze voordelen ook leiden tot een grotere werkzaamheid van methyl-ALA is echter nog niet direct bewezen

Hoe verloopt de PDT met daglicht ?

De PDT behandeling met daglicht is geschikt op dagen dat de temperatuur minimaal 10 graden is. De behandeling wordt niet aanbevolen op dagen dat het regent of regen wordt verwacht. Over het algemeen is daglicht PDT geschikt in Nederland in de periode maart tot oktober.

Stap 1

De behandelaar brengt een zonnebrandcrème aan op alle gebieden die gedurende de behandeling aan het daglicht worden blootgesteld. Uw behandelaar zal een, voor de behandeling geschikte, zonnebrandcrème ter beschikking stellen. De zonnebrandcrème dient even in te trekken.

Stap 2

Het oppervlakkige deel van de aangedane huidcellen wordt verwijderd door deze voorzichtig weg te schaven. Dit is vrijwel pijnloos. Direct daarna wordt de crème (bijv. Metvix ®) aangebracht. De crème wordt niet afgedekt.

Stap 3

Belangrijk is dat u binnen uiterlijk 30 minuten na het aanbrengen van de crème de daglicht PDT opstart. Dit betekent dat u dus binnen 30 minuten buiten moet zijn om de ingesmeerde huid aan het daglicht bloot te stellen. Deze 30 minuten kunnen worden benut om naar huis te gaan. Dit kan per fiets of ook in de auto. Indien u met openbaar vervoer reist, houdt dan rekening met de tijdsspanne van 30 minuten.

TIP

Zorg er voor dat u goed gekleed bent voor de situatie en beschikt over iets te drinken of eten als u daar behoefte aan heeft. Uw kleding mag niet in de weg zitten van de te behandelen plek. Een zonnebril kan tevens van nut zijn indien dit de behandeling niet in de weg staat. Denkt u goed na over de lokatie waar de behandeling plaats gaat vinden. Neem desgewenst ook iets mee om uzelf mee te vermaken, zoals een boek of een tijdschrift.

Stap 4

De daglicht PDT behandeling duurt 2 uur. Uiterlijk binnen 30 minuten na het aanbrengen van de crème dient u naar buiten te gaan en uzelf continu gedurende deze 2 uur aan daglicht bloot te stellen. Indien dit op enig moment belastend is, kunt u in lichte schaduw gaan staan of zitten (bv. een bladerdak van een boom). Bij motregen kan een afdakje van dienst zijn om te schuilen. Een niet al te diep balkon is ook geschikt. U dient in deze gevallen goed oogcontact te houden met het daglicht, ga derhalve niet te ver onder het afdak of diep in het balkon staan. U kan zitten, lopen of staan en kunt dit gerust afwisselen. Tijdens de 2 uur behandeling in het daglicht is het niet de bedoeling naar binnen te gaan tenzij u niet anders kan. Beperk in dit uiterste geval het verblijf tot minder dan 5 minuten, anders loopt u het risico dat de behandeling pijnlijker wordt.

Stap 5

Verwijder met een gaasje de resterende crème en was zo nodig het restant crème van uw huid. Na de behandeling dient u de rest van de dag binnen te blijven. Vermijd op de rest van deze dag fel binnenlicht (bv. in badkamers).

Wat merk ik van de PDT met daglicht ?

U kunt een lichte tot zeer lichte mate van pijn ervaren tijdens de behandeling. Uit onderzoek is gebleken dat daglicht PDT zeer goed te verdragen is en goed zelfstandig door de patiënt kan worden ondergaan.

Wat gebeurt er na de PDT met daglicht ?

Er treedt een proces op van afstoting van de aangedane huidcellen en de aanmaak van nieuwe, gezonde cellen. Soms is er nog sprake van roodheid (1 tot 2 weken), korstvorming (2 tot 5 dagen), zwellingen (2 tot 4 dagen) en kleurveranderingen van de huid (2 tot 4 weken). Deze bijwerkingen zijn het meest uitgesproken 2 tot 3 dagen na de behandeling.

Moet de PDT met daglicht herhaald worden ?

Enige tijd na de behandeling wordt u nogmaals uitgenodigd om het resultaat te beoordelen en met u te bespreken. Eventueel kan worden overwogen de behandeling nog eenmaal te herhalen na evaluatie door uw behandelaar. Ook als de plekken weg zijn, kunt u gevraagd worden onder controle te blijven.

Wat kan ik zelf doen om mijn huid te beschermen ?

Vermijd tot 3 maanden na de behandeling langdurige blootstelling aan de zon, zonnebanken of gezichtsbruiners. Bescherm uw huid regelmatig met een zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor. Een hoofddeksel biedt ook goede bescherming tegen overdadig zonlicht.

Bron

Deze informatie wordt u mede aangeboden door
Galderma Benelux BV
Website : www.galdermabenelux.com
Foto’s met toestemming van © Dr. Matteo Tretti Clementoni, 2014