Herpes gestationes

Herpes gestationes (afgekort “HG”) is een sterk jeukende blaarziekte die optreedt tijdens de zwangerschap en in de periode rondom de bevalling. De naam “herpes” is eigenlijk onjuist omdat er geen sprake is van een infectie met het herpes virus. “Gestationes” betekent “optredend tijdens de zwangerschap”.  HG is zeer zeldzaam en wordt in de literatuur gemeld bij 1 op 40.000 (Groot Brittanië) tot 50.000 zwangerschappen (Verenigde Staten). De blaarziekte begint meestal tijdens de tweede of derde trimester (gemiddeld op 21 weken), maar een begin tijdens de eerste trimester is ook mogelijk. Opvallend is dat HG meestal wordt gezien bij blanke zwangere vrouwen. Andere medische termen zijn “pemphigoïd gestationes” of  “pemphigus gravidarum”. HG wordt beschouwd als een speciale variant van “parapemphigus”.

Hoe ontstaat herpes gestationes ?

De oorzaak is onbekend. Er bestaan sterke aanwijzingen dat auto-immuniteit een belangrijke rol speelt. De moeder maakt om nog onbekende redenen, antistoffen tegen bepaalde eiwitten in de placenta die lijken op eiwitten die ook in de opperhuid zitten. Hierdoor richt zich de afweerreactie tegen deze opperhuideiwitten met als gevolg dat de huid op grote delen van het lichaam kan loslaten.

Hoe ziet herpes gestationes eruit ?

HG lijkt qua presentatie sterk op parapemphigus. Er ontstaat binnen korte tijd een hevig jeukende rode veelvormige huiduitslag met daarin rode bultjes, blaasjes, strak gespannen blaren, korstjes en krabeffecten.  Bij de helft van de gevallen begint de huidziekte typisch op de onderbuik (in of rondom de navel) en breidt zich vandaar uit naar de rest van het lichaam. Gelaat, slijmvliezen, handen en voetzolen blijven gespaard.

ZIEKTEASSOCIATIES
Soms komt HG samen voor met andere auto-immuunziekten m.n.ziekte van Graves (schildklierziekte), maar ook met bepaalde ziekten van de placenta zoals mola hydatidosa en het choriocarcinoom.

RISICO’S VOOR DE MOEDER
Behalve de hevige jeuk, en soms een temperatuurverhoging  zijn er eigenlijk geen relevante risico’s voor de moeder.

RISICO’S VOOR DE BABY
De baby loopt kans op groeivertraging en vroeggeboorte. Er bestaat gelukkig GEEN verhoogd risico op doodgeboorte of spontane abortus. Bij 10% van de pasgeborenen zien we een milde voorbijgaande vorm van parapemphigus.

Hoe wordt de diagnose gesteld van herpes gestationes ?

De diagnose wordt gesteld op basis van het klinisch beeld, een huidbiopsie en een bloedonderzoek. Bij het laatste onderzoek kunnen antistoffen worden aangetoond.

Wat is de behandeling van herpes gestationes ?

MILDE VORM
Zwangeren met een milde vorm van HG behoeven niet in een ziekenhuis te worden opgenomen. De geringe hoeveelheid blaren kan plaatselijk worden behandeld met een sterk werkend hormoonpreparaat onder een vette gaas. U dient dan wel in de eerste paar weken frequent voor controle bezoek te komen. De jeuk kan worden bestreden met een antihistaminicum die weinig risico’s geeft voor de baby (o.a. Phenergan).

ERNSTIGE VORM
Zwangeren met een ernstige vorm van HG worden bij voorkeur in een ziekenhuis opgenomen. De ziekte wordt behandeld met prednisolon, in een afbouwende dosisschema. Vlak vóór of vlak na de geboorte, indien de ziekte weer opvlamt, kan het nodig zijn de dosis weer snél te verhogen. Prednisolon passeert de placenta niet, waardoor deze veilig kan worden gegeven tijdens de zwangerschap.Wanneer prednisolon niet aanslaat kan HG ook worden behandeld met cyclosporine of immuunglobuline per infuus. Een opname is verder ook noodzakelijk om  de vocht- en voedselinname op peil te houden.

Wat kunt u zelf aan herpes gestationes doen ?

Indien u tijdens de zwangerschap te maken krijgt met hevig jeukende huidafwijkingen (met name blaasjes of blaren) die voor u onbekend zijn dient u zo snel mogelijk een afspraak te maken bij uw huisarts of specialist.

Wat is het beloop van herpes gestationes ?

• Typisch is het opvlammen van de ziekte tijdens de bevalling of direct na de bevalling ( bij 75% van de gevallen). Na 2 weken tot enkele maanden na de bevalling treedt er een spontane genezing op.
• U kunt de ziekte ook na de zwangerschap terugkrijgen tijdens de menstruatie of indien u een anticonceptiepil gebruikt. Wanneer dit laatste bij u het geval is, adviseren we u om geen pil te gebruiken maar een andere vorm van anticonceptie.
• Bij een volgende zwangerschap kunt u de ziekte weer krijgen, maar dan in een minder ernstige vorm. Er zijn echter ook vrouwen die in de volgende zwangerschappen helemaal geen klachten hebben.
• Wanneer u borstvoeding geeft is er kans dat de blaren na de bevalling sneller verdwijnen