Psoriasis palmoplantaris / Psoriasis van de handpalmen en voetzolen

Psoriasis komt regelmatig voor aan de handen en voeten en wordt dan psoriasis palmoplantaris genoemd. Psoriasis aan de handen en voeten kan veel klachten geven niet alleen in de vrije tijd maar ook in het beroepsleven. Psoriasis palmoplantaris wordt vaak verward met handeczeem of een schimmelinfectie, zeker in die gevallen waarbij er nergens anders op het lichaam zich psoriasis plekken bevinden. Verder bestaat er een variant van psoriasis genaamd pustulosis palmoplantaris, oftewel de ziekte van Andrews Barber. Hierbij zien we behalve verdikking van de huid ook vele puskoppen aan de handpalmen en voetzolen.

Klik hier voor meer informatie over de ziekte van Andrews Barber

Klik hier voor  informatie over algemene psoriasis

Wat is de oorzaak van psoriasis palmoplantaris?

Net als bij gewone psoriasis ontstaat psoriasis palmoplantaris door een abnormale verdikking van de opperhuidcellen in combinatie met een gestoorde afweerreactie. Ook erfelijke factoren spelen een rol. Psoriasis aan de handpalmen en de voetzolen wordt waarschijnlijk ook in stand gehouden door wrijvingsfactoren. De handen worden immers veel gebruikt bij manuele handelingen en de voetzolen moet het gewicht van het lichaam dragen tijdens het lopen. Het verschijnsel dat psoriasis kan ontstaan door trauma of wrijving aan de huid wordt het “Koebner fenomeen” genoemd.

Hoe ziet psoriasis palmoplantaris eruit ?

Zowel op de handpalmen als op de voetzolen zien we soortgelijke beelden. Rode, verharde en schilferende plakkaten die gemakkelijk uitdrogen en openscheuren en pijnlijke kloofjes en wondjes achterlaten. Beide zijden zijn vaak even ernstig aangedaan. Soms zien we puskopjes in de plekken. Regelmatig vertonen de nagels van de vingers afwijkingen die bij nagelpsoriasis passen ; putjes, geelgrijze verkleuringen, afbrokkelende nagelplaat en nagels die broos zijn en loslaten.

Hoe wordt psoriasis palmoplantaris vastgesteld ?

De typische verdikte schilferende rode eelt plekken in combinatie met de dikke grijze schilfers aan de handpalmen kunnen de diagnose al verraden. Maar soms is het onderscheid met een chronisch handeczeem of een schimmelinfectie moeilijk te maken. Aanvullende onderzoeken zoals een huiduitstrijkje en een huidbiopsie zijn dan soms nodig.

Wat is de behandeling van psoriasis palmoplantaris?

Lokale middelen

Corticosteroïd zalven met of zonder een vitamine D preparaat zijn de eerste keuze lokale middelen bij deze vorm. Vaak wordt de zalf onder een speciale wondverband aangebracht voor enkele dagen en daarna weer herhaald. Deze vorm van behandeling heet occlusietherapie.

Klik hier voor meer informatie over occlusietherapie

Lichttherapie

Wanneer de psoriasis uitsluitend aan de handpalmen en voetzolen zitten wordt meestal topicale PUVA voorgeschreven. Hierbij worden alleen deze gebieden belicht met UVA stralen. De handen en voeten moeten voorafgaand aan de belichting zo’n 10 minuten worden gebaad in of ingesmeerd met een speciale gel, bevattende psoralen. Hierdoor zal de UVA belichting beter werken.

Klik hier meer voor meer informatie over topicale PUVA

Systemische middelen

Middelen zoals methotrexaat, ciclosporine , fumaarzuur en apremilast kunnen worden ingezet wanneer lokale behandelingen niet werken. Ook biologicals zijn effectief, en zeker een goede optie wanneer de psoriasis overal op het lichaam zit en niet reageert op alle bovengenoemde middelen.

Wat kan ik er zelf aan doen ?

1. Gebruik voor natte werkzaamheden vinyl handschoenen en voor droge werkzaamheden of tijdens de slaap katoenen of zilver bevattende verbandhandschoenen. Hiermee bescherm je de handen tegen verdere irritatie en beschadiging. Ook kan ‘s nachts de voorgeschreven zalf beter inwerken
2. Voor de voeten: gebruik ‘s nachts katoenen of zilver bevattende sokken na het aanbrengen van de medicinale zalf. Hierdoor voorkom je dat de zalf op het beddengoed terechtkomt in plaats van op je huid
3. Wees zacht voor de handen en de voeten. Gebruik parfumvrije hypoallergene wasproducten die zo min mogelijk irriteren
4. Behandel kloofjes door hierin zinkzalf aan te brengen en plak het af met een pleister
5. Door dagelijks de plekken in te vetten met een vaseline en of ureum bevattende zalf kun je voorkómen dat er kloofjes ontstaan
6. Wanneer je een manueel beroep hebt, kun je overwegen van beroep te veranderen als de psoriasis aan de handen niet goed onder controle te houden is.

Wat is de prognose van psoriasis palmoplantaris?

Hoewel bovengenoemde behandelingen de psoriasis geheel kunnen doen verdwijnen, kan psoriasis palmoplantaris niet helemaal genezen. Na stoppen van de behandeling kunnen de plekken zo weer terugkomen.