Naevus spilus

Een “naevus spilus” is een goedaardige aangeboren “gespikkelde” moedervlek. “Spilos” betekent in het Grieks “vlekkerig” of “gespikkeld”; “naevus” betekent “moedervlek”. Een andere Engelstalige medische term is “speckled lentiginous nevus” (oftewel “gespikkelde lentigineuze nevus”). Meestal is een naevus spilus al bij de geboorte zichtbaar, hoewel de “spikkeling” binnen de vlek pas in de latere kinderjaren kan optreden. Bij de geboorte kan het eruitzien als een café-au-lait macula. Naar schatting komt de naevus spilus bij 1% van de pasgeborenen voor. Er bestaat geen ras- of geslachtsvoorkeur. De afwijking kan op iedere plaats van het lichaam optreden.

Hoe ontstaat een naevus spilus ?

De precieze oorzaak van een naevus spilus is nog onduidelijk. Er zijn aanwijzingen dat in de afwijkende huiddelen een mutatie is opgetreden van het erfelijk materiaal dat verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van het pigmentsysteem.

Hoe ziet een naevus spilus eruit ?

– We zien een lichtbruine moedervlek, met daarin verspreid, meerdere stipvormige moedervlekjes die opvallend wat donkerder van kleur zijn. Men spreekt daarom ook wel van een “gespikkelde moedervlek”. De stipvormige moedervlekjes kunnen verschillende aspecten hebben; ze kunnen eruitzien als sproeten, levervlekjes, echte moedervlekjes of donkerbruine of blauwe bultjes. De omvang van de onderliggende vlek kan, sterk wisselen, van 1 cm tot meer dan 60 cm in diameter ! De vlek kan dus soms een helft van een lichaamsdeel beslaan. Vandaar dat een naevus spilus ook wordt beschouwd als een variant van de aangeboren (reuzen) moedervlek. Ook de vorm kan variëren. Een bijzondere variant is de zogenaamde éénzijdige naevus spilus; de afwijking zit dan bijvoorbeeld op één lichaamsdeel waarbij de midlijn niet wordt overschreden.
– In zeldzame gevallen komt een naevus spilus voor tezamen met een andere aangeboren pigment – en /of bloedvatstoornis. Het is mogelijk dat de naevus spilus in dat geval onderdeel uitmaakt van één van de vormen van de zogenaamde “phakomatosis pigmentovascularis”.
– Er bestaan ook associaties van de naevus spilus met een aantal zeldzame syndromen waarbij ook inwendige organen aangedaan kunnen zijn. De bekendste zijn het syndroom van Recklinghausen (neurofibromatose) en het syndroom van FACES (Engelse term = facial features, anorexia, cachexia, eye- and skin involvements)

NAEVUS SPILUS EN MELANOOM
Er zijn in de recente literatuur al enkele gevallen beschreven van een kwaadaardige ontaarding van één van de moedervlekjes (dit betrof telkens een melanoom !) binnen de naevus spilus vlek. Een naevus spilus wordt dan ook beschouwd als een variant van de aangeboren (reuzen) moedervlek waarbij de risico op kwaadaardige ontaarding rond de 1% moet liggen. Toekomstige studies moeten uitwijzen in hoeverre factoren zoals de grootte van de vlek, het aantal moedervlekjes binnen de vlek, of de aanwezigheid van onrustige cellen in de vlek een rol spelen bij het ontstaan van een melanoom.

Hoe wordt de diagnose naevus spilus gesteld

Het klinische beeld is al zo duidelijk dat er meestal geen huidbiopsie aan te pas hoeft te komen om de diagnose te bevestigen. Een huidbiopsie (d.m.v. een excisie) wordt echter altijd uitgevoerd bij verdenking op een kwaadaardigheid!

Wat is de behandeling van naevus spilus gesteld ?

Omdat een naevus spilus goedaardig is hoeft het niet persé verwijderd te worden. Wanneer de afwijking echter cosmetische bezwaren geeft (bijv. gelokaliseerd op het gelaat of vanwege de grootte ) kan deze verwijderd worden.

EXCISIE
Kleinere afwijkingen kunnen onder plaatselijke verdoving operatief worden uitgesneden, d.m.v. excisie.

LASERBEHANDELING
Bij grotere afwijkingen kan een behandeling met de pigmentlaser worden overwogen. De resultaten zijn wisselend . Bij iedere klinische verdenking op een onrustige moedervlek wordt lasertherapie ontraden omdat er een kans bestaat dat juist door de laserbehandeling de moedervlek kwaadaardig kan worden!

Wat kunt u zelf doen aan een naevus spilus ?

Er bestaan geen maatregelen die je zelf kunt treffen om het natuurlijk beloop van een naevus spilus te beïnvloeden. Met behulp van camouflagetherapie kunt u een naevus spilus in een kosmetisch belangrijk gebied (bijv. het gelaat) helpen bedekken.

Wat is het beloop van een naevus spilus ?

Een naevus spilus zal niet spontaan verdwijnen. Het wordt ook niet groter; het zal echter wel meegroeien met de groei van het lichaam. Regelmatige jaarlijkse controle bij uw huidarts, zeker bij de grotere vlekken, wordt aangeraden zodat het eventuele ontstaan van een kwaadaardigheid tijdig kan worden ontdekt en behandeld!