Nieuw vaccin tegen melanoom?

Behandeling met dendritische celtherapie wordt volledig vergoed

Vanaf 1 december 2016 zal een nieuwe vaccin therapie worden getest bij ruim 200 mensen met uitgezaaid melanoom, een levensgevaarlijke vorm van huidkanker. De vaccintherapie heet “dendritische celtherapie” of “dendritische vaccintherapie” en wordt volledig vergoed vanuit de basisverzekering.

Wat is het melanoom?

Het melanoom is de gevaarlijkste vorm van huidkanker die uitgaat van pigmentcellen. Jaarlijks overlijden er 800 mensen aan de gevolgen van uitgezaaid melanoom.

Lees hier meer over het melanoom

Wat is dendritische celtherapie?

Dendritische celtherapie is een vorm van immunotherapie. Hierbij worden de afweercellen van het lichaam gestimuleerd worden om afweerstoffen te maken tegen melanoomcellen. Het verschil met gewone vaccinatie is dat het activeren van de dendritische cellen buiten het lichaam gebeurt. Eerst wordt er bloed afgenomen waarna de cellen buiten het lichaam worden gekweekt en als het ware getraind worden om specifiek melanoomcellen te doden. Daarna worden zij weer via een infuus in het lichaam gebracht om zodat zij hun missie kunnen volbrengen.

Hoe werkt dendritische celtherapie?

Ons immunsysteem is normaliter in staat om kankercellen op te ruimen. Het is bekend dat in ons lichaam elke dag kankercellen ontstaan. Maar nog vóórdat deze kankercellen onze organen schade kunnen toebrengen worden ze al door onze afweercellen opgeruimd. Wanneer er toch kankercellen ontsnappen en uitzaaien in ons lichaam betekent dit dat de kankercellen “slimmer” en “sneller” zijn dan ons afweersysteem . Dendritische cellen vormen de eerste linie afweercellen in ons lichaam. De term dendritische cellen is afgeleid van het uiterlijk van de cellen, die met vele uitlopers een boomachtig aspect hebben. Het Griekse woord dendros betekent boom of takken. Deze cellen komen overal voor in ons lichaam. Dendritische kunnen pas kankercellen herkennen en doden wanneer ze geactiveerd worden. En hierin ligt de moeilijkheidsgraad van de therapie, want wat is de beste methode om dendritische cellen effectief te activeren ? Voor het activeren van dendritische cellen zijn er al vele methoden bestudeerd. Zo is er gebruik gemaakt van allerlei lichaamseigen en lichaamsvreemde stoffen en zelfs genetisch gemanipuleerde virussen. De optimale methode lijkt vooralsnog niet gevonden. Als de dendritische cellen eenmaal geactiveerd zijn, dan activeren zij op hun beurt bepaalde witte bloedcellen, lymfocyten geheten. Dit zijn de cellen die herkende kankercellen kunnen aanvallen en doden.

Voor welke patiënten met melanoom is dit vaccin bedoeld ?

Deze experimentele dendritische celtherapie wordt vergoed voor patiënten met stadium III melanoom nadat het melanoom volledig is weggesneden en uitzaaiingen in de lymfeklieren zijn weggehaald.

Onderzoek

In Nederland bevindt de dendritische cel vaccinatie nog in een experimenteel stadium. Vanaf 1 december 2016 start het Radboud MC met een onderzoek waarbij 210 patiënten met melanoom stadium III deze vaccinatie therapie toegediend krijgen. Het onderzoek zal moeten uitwijzen of de therapie in staat is om het afweersysteem dusdanig te activeren dat het zelf de melanoomcellen herkent en onschadelijk kan maken. Hierdoor wordt voorkómen dat er in de toekomst nieuwe melanomen gaan ontstaan. De behandeling in deze onderzoeksvorm wordt volledig vanuit het basispakket vergoed. In tegenstelling tot andere experimentele behandelingen wordt het farmaceutische industrie niet bij dit onderzoek betrokken.

Waar zal het onderzoek plaatsvinden?

Het onderzoek staat onder leiding van hoogleraar Translationele Tumorimmunologie Jolanda de Vries van het Radboudumc en zal worden aangeboden in Nijmegen, Amsterdam, Rotterdam en Zwolle.

Bron

Boudewijns S, Bol KF, Schreibelt G, Westdorp H, Textor JC, van Rossum MM, Scharenborg NM, de Boer AJ, van de Rakt MW, Pots JM, van Oorschot TG, Duiveman-de Boer T, Olde Nordkamp MA, van Meeteren WS, van der Graaf WT, Bonenkamp JJ, de Wilt JH, Aarntzen EH, Punt CJ, Gerritsen WR, Figdor CG, de Vries IJ. Adjuvant dendritic cell vaccination induces tumor-specific immune responses in the majority of stage III melanoma patients. Oncoimmunology. 2016 May 31;5(7):e1191732. doi: 10.1080/2162402X.2016.1191732. eCollection 2016.